Kowno, dawna stolica między Niemnem a Wilią, w ostatnich latach przeżywa turystyczny renesans
W weekend można tu zobaczyć odrestaurowany Zamek, spacerować wśród muralowych zaułków i odwiedzić nowoczesne muzea. To idealny kierunek na krótki city‑break dla miłośników historii i niebanalnych wrażeń.
Starówka – Kowieński „Watykan”
Udajemy się z naszym przewodnikiem Linasem na spacer po Starym Mieście. Okrążamy zamek. Spacerujemy wzdłuż fosy brukowanym traktem. Nieopodal stoi Kościół św. Jerzego i klasztor Bernardynów (Kauno Šv. Jurgio Kankinio (Pranciškonų) bažnyčia).
Również ten obiekt jest niemym świadkiem burzliwej historii kraju i walk o niepodległość. Obecnie jest on odnawiany. Rekonstruowany jest ołtarz główny, odkrywane freski znajdujące się pod tynkiem. – W czasach carskich kościół uległ dewastacji. Po odzyskaniu przez Litwę niepodległości rozpoczął się jego remont. Nie trwało to jednak długo. Sowieci zamknęli kościół i zamienili go na magazyn – wyjaśnia Linas podczas oglądania wnętrza tej świątyni.
Przechodzimy obok obiektów kościelnych i żartujemy sobie, że okolica wygląda jako kowieński „Watykan”. Pobliżu znajdują się bowiem siedziba Archidiecezji Kowieńskiej, Seminarium Duchowne oraz Kuria Arcybiskupa.
Tutaj stoi drewniany krzyż. Jest on niezwykle bogato zdobiony. Podobne zobaczymy także w Narodowym Muzeum Sztuki im. M. K. Čiurlionisa (lit. Nacionalinis M. K. Čiurlionio dailės muziejus) w Kownie.
Pytamy Linasa o litewskie krzyże. – Chrześcijaństwo przyszło na Litwę stosunkowo późno. Mieliśmy dwie możliwości: przyjąć religię rzymsko-katolicką za pośrednictwem Polski lub w obrządku wschodnim za pośrednictwem Rusi. Tak się złożyło, że weszliśmy w sojusz z Polską i problem się rozwiązał – mówi. – Ponieważ dawne pogańskie wierzenia były mocno zakorzenione na Litwie, postanowiono je wykorzystać i włączyć do nowej religii – wyjaśnia. – Chodzi głównie o zapożyczenie elementów symbolizujących siły natury: słońca, nieba, zjawisk atmosferycznych – dodaje.
Fot. Leszek Nowak
Biały Łabędź
Idziemy dalej w stronę Rynku. Aktualnie jest on w remoncie. Władze miasta wymieniają nawierzchnię na nową. Już niedługo będzie można oglądać to miejsce w nowej odsłonie. Na środku stoi Ratusz (Kauno rotušė) ze strzelistą wieżą o wysokości 53 metrów. Jest to tzw. „Biały Łabędź”.
Także i tej budowli nie ominęły dziejowe zawirowania. Pierwotnie zbudowany on został w XVI wieku. Następnie był wielokrotnie przebudowywany i pełnił rozmaite funkcje. Trudno uwierzyć, ale władze carskie swojego czasu zamieniły go na cerkiew prawosławną, następnie na carską rezydencję, teatr, czy też – w czasach radzieckich – na Archiwum Państwowe Litewskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej. Obecnie w Ratuszu mieści się Muzeum Miejskie.
Nasz przewodnik prowadzi nas przez chwilę wzdłuż Niemna. Mijamy ceglany Kościół Wniebowzięcia NMP. Kilka kroków dalej stoi tzw. Dom Perkuna (Perkūno namas). Jest to najstarsza kamienica Kowna, która powstała prawdopodobnie w XV wieku. Ceglany budynek w stylu gotyku płomienistego był domem kupieckim. Uważa się, że został ufundowany przez kupców z Gdańska i był ich faktorią.
Jest to jeden z najwspanialszych gotyckich budynków mieszkalnych na Litwie, z oryginalną wschodnią fasadą, w której wykorzystano aż 16 cegieł o różnych profilach. Jego nazwa pochodzi od boga Perkuna, którego figurę znaleziono w Fasadzie. W tym budynku, w 1843 roku, powstał pierwszy Teatr Dramatyczny w Kownie.
Wracamy na parking przez Kowieńskim Zamkiem. Po drodze mijamy Katedrę Świętych Apostołów Piotra i Pawła, galerie i lokale gastronomiczne. Z Rynku prowadzi tutaj ulica Wileńska (Vilniaus gatvė), która dalej przechodzi w Aleję Wolności (Laisvės aleja) – jedną z najdłuższych ulic Europy, przeznaczoną wyłącznie dla pieszych. Łączy ona Stare Miasto z Nowym Miastem.
Przejeżdżamy obok Alei Wolności. – Jeśli pójdziecie prosto tą trasą, dojdziecie do waszego hotelu – podpowiada Linas. – Po drodze po lewej stronie będziecie mijać Centrum Informacji Turystycznej, sklepy, restauracje i kawiarnie. Dojdziecie do Kościoła św. Michała Archanioła, a następnie skręcicie w prawo – dodaje.
Dalej jedziemy ulicą K. Donelaičio. Tuż obok znajduje się m.in. Muzeum Art Deco (Art Deco muziejus), a także Bar (Vingiu Dubingiu Aludė), do którego udamy się na degustację piwa. Muzeum Art Deco mamy w planie dzisiaj wieczorem. Tymczasem czeka nas jeszcze wyprawa nad Zbiornik Kowieński (Kauno marios) i do Klasztoru w Pożajściu (Pažaislio vienuolynas).
Fot. Leszek Nowak
Tajemniczy klasztor nad wodą i gwiazdki Michelin
W latach 50-tych XX wieku na Niemnie zbudowano zaporę, a następnie uruchomiono elektrownię. Tym samym powstał zbiornik retencyjny o powierzchni 63,5 km kw. W latach 90-tych część tego terenu objęto ochroną przyrody i utworzono Park Regionalny Zbiornika Kowieńskiego (Kauno marių regioninis parkas).
Zbiornik Kowieński pełni obecnie funkcję wypoczynkowo-rekreacyjną dla mieszkańców tego 300-tysięcznego miasta oraz okolic. Chętnie korzystają z niego także turyści, którzy zdecydują się na dłuższy pobyt w Kownie. Wokół zbiornika znajdują się trasy spacerowe, punkty widokowe, plaże, szlaki rowerowe, wypożyczalnie sprzętu wodnego, przystanie, a także zaplecze noclegowe i gastronomiczne.
Jednym z najbardziej rozpoznawalnych i wartych odwiedzenia miejsc jest Klasztor zakonu kamedułów w Pożajściu. Znajduje się on na wschodnich krańcu Kowna, tuż nad Zalewem Kowieńskim. Jest to największy na Litwie zespół klasztorny (podobny znajduje się w Wigrach nad Jeziorem Wigierskim).
Pożajski klasztor jest uznawany za perłę baroku, słynącą z pięknych fresków, oryginalnej architektury i malowniczej lokalizacji. Jest jednocześnie jednym z najpiękniejszych przykładów dojrzałego baroku w Europie Północnej i Wschodniej.
Kościół powstał na planie sześcioboku, co było unikatowe i innowacyjne w XVII-wiecznej Europie Wschodniej. Dekoracje i freski również realizowali artyści sprowadzeni z Włoch, co podkreśla uniwersalny, europejski styl tego kompleksu. Wnętrze świątyni zdobią brokowe freski – najcenniejszy zespół tej epoki na Litwie. Klasztor zagrał w serialu HBO Katarzyna Wielka — jego wspaniała architektura została świetnie wyeksponowana, tworząc tło dla burzliwego panowania carycy Katarzyny II, w którą wcieliła się Helen Mirren www.pazaislis.org.
W zabytkowym pensjonacie zespołu klasztornego w Pożajściu znajduje się obecnie Kompleks hotelowy „Monte Pacis” – restauracja i czterogwiazdkowy hotel. Pensjonat ten został zbudowany w XVII wieku przez kanclerza Wielkiego Księstwa Litewskiego, Kristupasa Zigmantasa Pacasa. Nadał on mu nazwę „Monte Pacis”, czyli Góra Pokoju.
Obiekt ten wpisany do Przewodnika Michelin, należący do Europejskiej Federacji Hoteli Dziedzictwa „Heritage Hotels of Europe”. Jest to jedna z dwóch restauracji w Kownie, wyróżnionych wpisem do Przewodnika Michelin. Więcej informacji o tym niezwykłym miejscu znaleźć można na stronie internetowej www.montepacis.lt.
Fot. Leszek Nowak
Murale i Kiemo galerija – sztuka uliczna
Kowno nie przestaje zaskakiwać turystów, także dzięki swojej Galerii w Podwórzu (Kiemo Galerija). Jest to miejsce, które na stałe wpisało się w kulturę miasta, łącząc sztukę współczesną z przestrzenią miejską. Galerię również odwiedzamy w towarzystwie Linasa.
– Pomysłem było upamiętnienie dawnych mieszkańców, ich życia w Kownie oraz klimatu miasta z tamtych czasów – wyjaśnia Linas. – Dlatego znajdziemy tutaj wizerunki tych ludzi oraz historie z ich życia. Tutaj mamy lustra, w których możemy się przejrzeć i wyobrazić sobie, że za jakiś czas w ten sposób będą nas widzieć przyszłe pokolenia – dodaje.
Galeria powstała z inicjatywy artystów i znajduje się w jednym z podwórek w Kownie, które przed II wojną światową zamieszkiwały rodziny żydowskie. To tu artyści stworzyli kilkadziesiąt murali i instalacji artystycznych, które przyciągają uwagę turystów, miłośników street artu oraz osób szukających inspiracji. Domy są pomalowane w żywe kolory i udekorowane różnymi technikami, w zależności od inwencji twórcy.
Pytamy, czy turyści odwiedzający to miejsce nie przeszkadzają mieszkańcom: w końcu jest to przestrzeń, w której żyją i mieszkają Kowieńczycy. – Raczej nie ma większych problemów, chociaż na początku podwórko było dostępne całą dobę. Teraz jednak jest zamykane na noc – mówi nasz przewodnik.
Kiemo Galerija jest przykładem innowacyjnego podejścia do sztuki w przestrzeni publicznej. Dzięki tym działaniom Kowno prezentuje się jako miasto, które nie boi się łączyć tradycji z nowoczesnością, a także wykorzystuje miejską przestrzeń do promowania artystycznych inicjatyw. Takie miejsca, choć niezbyt znane na pierwszy rzut oka, stają się istotnym elementem turystycznej oferty Kowna.
Dzień z Linasem kończymy w Restauracji Šašlykinė Žaliukė. Okazuje się, że możliwe jest „szybkie” zwiedzanie Kowna w ciągu jednego dnia.
Jak dotrzeć do Kowna w Polski?
Kowno jest dobrze skomunikowane z Polską – możesz tam dojechać kilkoma środkami transportu. Najłatwiejszym i najtańszym wyborem jest autobus kursowy. Z Warszawy do Kowna kursują codzienne połączenia operatorów takich jak FlixBus, Sindbad, czy Lux Express. Istnieje bezpośrednie połączenie Warszawa – Kowno, obsługiwane przez litewskie koleje LTG Link oraz polskie PKP Intercity (zwykle raz dziennie).
Bezpośrednich lotów z Polski do Kowna obecnie brak – można jednak dolecieć z przesiadką (np. przez Wilno). Loty do Kowna (KUN) obsługiwane są m.in. przez Wizz Air, Ryanair i LOT, ale najczęściej przez Wilno. Możliwe jest dotarcie samolotem z Warszawy, Gdańska i Krakowa.
Najwygodniej i najtaniej do Kowna dostaniesz się autobusem z Warszawy, choć możliwe są również podróże pociągiem lub samochodem. Dla osób z północno-wschodniej Polski atrakcyjna może być trasa przez Białystok, a dla podróżujących samolotem – lot do Wilna i transfer do Kowna.
Autor: Agnieszka Nowak i Leszek Nowak, www.travel2.pl i www.2ba.pl
