sobota, 30 marca 2024

l.slipkoWybory w Irlandii tuż tuż, rzućmy więc okiem na dwie najważniejsze z opozycyjnych partii, które niebawem przejmą w Dail władzę po Fianna Fail, na której to partii odbije się gniew ludu za sposób, w jaki ekipa rządząca poradziła (czy raczej nie poradziła) sobie z kryzysem finansowym.




new_fine_gael_logoFine Gael jest drugą co do wielkości i obecnie największą partią opozycyjną. Nazwa Fine Gael oznacza: ?Rodzinę Irlandczyków" lub ?irlandzkie plemię". Została założona 8 września 1933 na skutek połączenia Cumann na nGadheal, the National Centre Party oraz National Guard, czyli faszyzujących Niebieskich Koszul.  
Spektrum irlandzkiego życia politycznego było zwykle podzielone pomiędzy zwolenników i przeciwników Traktatu. Typowe dla kontynentalnej polityki rozróżnienia na lewicę i prawicą nie mają tutaj tak mocnego ugruntowania. Irlandzka polityka od zawsze dzieliła się raczej według stosunku do Traktatu Anglo-Irlandzkiego oraz wojny domowej, która po nim nastąpiła.
Fine Gael odwołuje się do postaci Michael Collinsa i zwolenników przyjęcia ograniczonej niepodległości zaoferowanej przez Londyn. Fine Gael określa się czasem mianem partii chrześcijańsko-demokratycznej z powodu konserwatyzmu obyczajowego.

fine_gael_popierao_traktat_lizboski

Tradycyjnie Fine Gael jest postrzegane jako będące na prawo od Fianna Fail, ale od zawsze w koalicji z Partią Pracy, kiedy tylko miało okazję rządzić. Prawdopodobnie tak samo będzie wyglądał układ w Dail po następnych wyborach.
W dziedzinie gospodarki Fine Gael zawsze zajmowało pozycje liberalne, optując za dyscypliną fiskalną, minimalnym interwencjonizmem rządu w gospodarkę, tworzeniem dobrej atmosfery dla prywatnej przedsiębiorczości.
enda_kennyWielkimi orędownikami biznesu są prominentni politycy Fine Gael Leo Varadkar i Lucinda Creighton.
Fianna Fail jest obecnie krytykowane między innymi za obniżenie płacy minimalnej z 8.65 do 7.65, ale należy pamiętać, że obecny szef Fine Gael, Enda Kenny (foto) optował za całkowitym zniesieniem porozumienia o płacy minimalnej, czym oczywiście naraził się związkom zawodowym.
Podobnie próbując przypodobać się wyborcom proponowali także obcięcie liczebności Dail o 20 posłów a nawet likwidację senatu.
Mimo, że Fine Gael pozostawała na pozycja konserwatywnych, jeśli chodzi o kwestie społeczno-obyczajowe, to jednak zmiany, które zaszły w Irlandii na skutek otwarcia na świat i emancypacji sprawiły, że partia musiała zrewidować swoje stanowisko i przestawić się na pozycje bardziej liberalne. To sprawiło, że tradycyjnie konserwatywna Fine Gael, będąc w rządzie 1996 roku po referendum zatwierdziła legalizację instytucji rozwodu.
Fine Gael optuje także za reformą służby zdrowia, ponieważ HSE (Health Service Executive) ma dość niskie notowania. W rankingu Euro Health Consumer Index badających jakość służby zdrowia państw europejskich na 2009 Irlandia zajęła dopiero 13 miejsce (nawiasem mówiąc Polska - 26).
Fine Gael jest chyba najbardziej pro-europejską partią w Irlandii. Popierała przyjęcie Traktatu Lizbońskiego.

labourPartia Pracy (Labour Party), która jest trzecią siłą polityczną w Irlandii powstała w 1912 roku jako polityczne skrzydło federacji irlandzkich związków zawodowych (Irish Trade Union Congress). W odróżnieniu od głównych sił politycznych, takich jak Fianna Fail i Fine Gael, Partia pracy nie wywodzi się z Sinn Fein.
Partia Pracy współrządziła Irlandią przez 19 lat, za każdym razem z Fine Gael (tylko raz z Fianna Fail). Od 1997 roku znajduje się w opozycji. Jej obecny lider to Eamon Gilmore (foto poniżej).
Partia Pracy wywodzi się z założonej w 1914 roku przez Jamesa Connolly, Jamesa Larkina oraz Williama X. O'Briena Irlandzkiej Partii Pracy (Irish Labour Party).
eamon-gilmoreTraktat Anglo-Irlandzki i wynikła z niego wojna domowa podzieliły Partię Pracy, jednak główni założyciele ruchu zachęcali swoich zwolenników do poparcia Traktatu. W wyborach ogólnych 1922 roku Partia Pracy zdobyła dzięki temu aż 17 miejsc.
Lata 70  i 80 przyniosły liczne rozłamy w partii, głównie w kwestii wchodzenia w koalicje z partiami centro-prawicowymi. W 1989 roku podczas konferencji w Tralee, wydalono z partii pewną liczbę najbardziej radykalnych Trockistów i socjalistów, którzy ostatecznie założyli własną Partię Socjalistyczną (Socialist Party).
Mary Robinson, która została pierwszą kobietą na stanowisku prezydenta Irlandii w 1990 roku była nominowana na to stanowiska między innymi z poparcia Partii Pracy.
Przez lata Partia Pracy uprawiała politykę ze zmiennym szczęściem, będąc głównie w opozycji. Wielkim sukcesem były dla niej wybory w 1992 roku, kiedy zdobyła aż 33 miejsca w Dail i weszła w koalicję z Fianna Fail.
Również teraz w okresie kryzysu i związanych z nim drastycznych cięć w budżecie Partia Pracy i jej lider Eamon Gilmore zyskują na popularności i mogą liczyć na doskonałe wyniki w nadchodzących wyborach.

Łukasz Ślipko

 

slipko na pasku