WOLNA TRYBUNA W ramach obowiązków członka Komisji Rewizyjnej Rady Miejskiej Brzegu, przyszło mi przeprowadzić badanie kontrolne: ?Badania wydatkowania środków publicznych na podróże służbowe pracowników Urzędu Miasta oraz Burmistrza Brzegu 2013 roku".

Plan wydatków na podróże służbowe krajowe i zagraniczne brzeskiego magistratu zaplanowano na poziomie 20.706,00 zł, zaś wykonanie na dzień 31 grudnia 2013 r. wynosiło 19.623,84 zł, tj. 94,77 %. Podróżą służbową - jest podróż, którą pracownik odbywa na polecenie pracodawcy w ramach wykonywanej pracy poza miejscowość, w której znajduje się siedziba firmy i związana jest ona z delegacją (oddelegowaniem) pracownika do wykonania pewnego zadania.
W polskim prawodawstwie zasady rozliczania podróży służbowej pracownika określa Kodeks pracy oraz ministerialne rozporządzenia. Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie należności przysługujących pracownikom samorządów i ?budżetówki" z tytułu podróży służbowej, środek transportu właściwy do odbycia podróży krajowej lub zagranicznej, a także jego rodzaj i klasę, określa pracodawca.
Pracownikowi przysługuje zwrot kosztów przejazdu w wysokości udokumentowanej biletami lub fakturami obejmującymi cenę biletu środka transportu, wraz ze związanymi z nimi opłatami dodatkowymi. Na wniosek pracownika pracodawca może wyrazić zgodę na podróż samochodem osobowym, motocyklem lub motorowerem niebędącym własnością pracodawcy.
Stawkę za jeden kilometr przebiegu ustala pracodawca i nie może być ona wyższa niż w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury w sprawie warunków ustalania oraz sposobu dokonywania zwrotu kosztów używania do celów służbowych samochodów osobowych, motocykli i motorowerów niebędących własnością pracodawcy.
Na podstawie ww. rozporządzenia burmistrz wydał Zarządzenia ustalając stawkę za 1 kilometr przebiegu pojazdu w maksymalnej wysokości i wynosi ona za 1 kilometr przebiegu dla samochodów o poj. skokowej silnika do 900 cm3 - 0,5214 zł, a dla samochodów o poj. skokowej silnika powyżej 900 cm3 - 0,8358 zł.
Przedłożone dokumenty badałem pod względem rachunkowym, rzetelności, celowości oraz zgodności ze stanem faktycznym weryfikując m.in.: wyznaczanie czasu trwania wyjazdu służbowego, kompletność wpisów do poleceń wyjazdu służbowego, określanie środków lokomocji, w tym wykorzystanie samochodu służbowego, określanie celu i zakresu zadań wykonywanych podczas wyjazdu służbowego.
Analizie poddałem wybrane delegacje służbowe pracowników urzędu oraz wszystkie delegacje służbowe burmistrza. Odnośnie delegacji pracowników zauważyć należy, iż związane one były głównie ze szkoleniami i udziałem w konferencjach w których uczestniczyli i nie stwierdziłem w tym zakresie zastrzeżeń.
Dokumentacja szczegółowo odzwierciedlała poniesione wydatki i były one ponoszone w sposób celowy i racjonalny. Pracownicy podróżowali głownie środkami komunikacji publicznej, a ich wyjazdy związane były z merytorycznym przedmiotem ich działalności. Nie powinno się na szkoleniach pracowników merytorycznych zbytnio oszczędzać, gdyż zdobyta przez nich wiedza jest następnie wykorzystywana w ich codziennej pracy, a inwestowanie w kapitał ludzki przynosi wymierne efekty. Burmistrz w 2013 r. odbył 58 podróży służbowych krajowych oraz 4 zagraniczne.
A gdzie i jakimi środkami lokomocji podróżował nasz ?ojciec miasta", jakie sprawy podczas tych podróży załatwiał dla miasta w 2013 r.? Może jeździł na spotkania do Ministerstwa Obrony Narodowej i Agencji Mienia Wojskowego w celu pozyskania dla Brzegu terenu tzw. Zielonki, skoro jak sam wskazuje jest to dla Brzegu priorytet? Niestety, w badanym przeze mnie rejestrze delegacji wśród 388 pozycji nie znalazłem, ani jednego wyjazdu burmistrza do ww. instytucji. Burmistrz chętnie podróżuje do Opola, gdzie systematycznie ?udziela wywiadów" w Radiu Opole. W 2013 r. odbył w tym celu 29 podróży służbowych, z czego w 27 przypadkach korzystał ze swojego samochodu prywatnego, a 2 razy odbył podróż do Radia Opole samochodem służbowym z kierowcą.
Koszt 1 wyjazdu służbowego jego prywatnym samochodem w celu udzielenia wywiadu w Radiu Opole w 26 przypadkach wynosił 75,22 zł, a w jednym przypadku jest to kwota 77,22 zł, gdyż do delegacji załączony jest bilet parkingowy za 2 zł. Kwota stanowi zwrot kosztów przejazdu w wysokości stanowiącej iloczyn przejechanych kilometrów przez stawkę za jeden kilometr przebiegu, ustaloną przez pracodawcę (90 km x 0,8358 zł).
Całkowity koszt podróży służbowych burmistrza do Radia Opole prywatnym samochodem w 2013 r. wyniósł 2.032,94 zł. Wyjazdy do Radia najczęściej odbywały się w godzinach popołudniowych, po godzinach pracy urzędu (najczęściej miedzy godz. 15 a 19), kiedy samochód służbowy nie jest wykorzystywany.
Poza podróżami służbowymi do Radia Opole burmistrz odbył 29 delegacje służbowe krajowe do innych miast, m.in. do Wrocławia na uroczystości na Uniwersytecie Ekonomicznym (samochód służbowy z kierowcą), Kołobrzegu na XXXIV Zgromadzenie Ogólne Związku Miast Polskich (28.02.-1.03.2013 r. - samochód służbowy z kierowcą), Szczecina na Flis Odrzański (2-3.08.2013 r. - samochód prywatny), Szklarskiej Poręby na warsztaty dotyczące gospodarki odpadami zorganizowanymi przez Centrum Utylizacji Opon - Organizacja Odzysku S.A. wspólnie z pracownikiem urzędu (3-4.06.2013 r. -samochód służbowy ZGO Gać), Żywca, gdzie brał udział w seminarium Regionalnego Centrum Edukacji Ekologicznej w Płocku (9-10.08.2013 r. - samochód prywatny). W 23 przypadkach podróż służbowa odbyła się samochodem służbowym, 6 razy samochodem prywatnym i 1 raz samochodem służbowym ZGO Gać.
Burmistrz uczestniczył również w 4 zagranicznych podróżach służbowych. Trzykrotnie podróż miała miejsce do miasta partnerskiego Goslar w Niemczech. Podróże te burmistrz odbył swoim prywatnym samochodem. W podróżach tych towarzyszyła mu Beata Zatoń-Kowalczyk kierownik Biura Promocji, Kultury, Sportu i Turystyki Urzędu, żona Pawła Kowalczyka ?redaktora naczelnego" organu prasowego, czyli ?Panoramy".
Pierwsza z delegacji miała miejsce 4-6.04.2013 r. Burmistrz i ww. pracownik oświadczyli, iż korzystali z bezpłatnych noclegów, lecz nie korzystali z bezpłatnego wyżywienia, więc wypłacono im diety w wysokości po 479,03 zł (2 1/3 diety x 49 euro).
Ponadto, z uwagi na fakt, iż podróż odbywała się samochodem prywatnym burmistrza został mu wypłacony zwrot kosztów podróży w wysokości 1.113,29 zł (1.322 km x 0,8358) oraz koszty opłat za autostradę 8,20 zł. Całkowity koszt tej podróży służbowej burmistrza (1.600,52 zł) i Beaty Zatoń-Kowalczyk (479,03 zł) wyniósł 2.079,55 zł.
Druga z delegacji miała miejsce 30.08.-02.09.2013 r. i związana była z Obchodami Dni Dolnej Saksonii w Goslar. Podróż tę burmistrz również odbył swoim prywatnym samochodem i towarzyszyła mu również Beata Zatoń-Kowalczyk. Wyżej wymienieni ponownie oświadczyli, iż korzystali z bezpłatnych noclegów, lecz nie korzystali z bezpłatnego wyżywienia, więc wypłacono im diety w wysokości po 678,49 zł (3 1/3 diety x 49 euro). Podróż ta również odbywała się samochodem prywatnym burmistrza i został mu wypłacony zwrot jej kosztów w wysokości 1.045,59 zł (1.251 km x 0,8358) oraz koszty opłat za autostradę 8,20 zł. Całkowity koszt tej podróży służbowej burmistrza (1.732,28 zł) i Beaty Zatoń-Kowalczyk (678,49 zł) wyniósł 2.410,77 zł.
Trzecia z delegacji miała miejsce 15-17.11.2013 r. i związana była z uroczystościami związanymi z jubileuszem Szkoły Muzycznej w Goslar. Podobnie jak poprzednie podróże burmistrz odbył ją swoim prywatnym samochodem w towarzystwie Beata Zatoń-Kowalczyk. Niemieccy gospodarze zapewnili gościom bezpłatne noclegi, lecz nie zapewnili wyżywienia, więc wypłacono im diety w wysokości po 478,93 zł (2 1/3 diety x 49 euro). Brzeska delegacja podróżowała prywatnym samochodem burmistrza i został mu wypłacony zwrot kosztów podróży w wysokości 1.044,75 zł (1.250 km x 0,8358) oraz koszty opłat za autostradę 8,20 zł. Całkowity koszt tej podróży służbowej burmistrza (1.531,88 zł) i Beaty Zatoń-Kowalczyk (478,93 zł) wyniósł 2.010,81 zł.
Poniesione wydatki były dokonywane w oparciu o obowiązujące w tym zakresie przepisy. Wydaje się, że wydatkowanie środków publicznych na podróże służbowe burmistrza w wielu przypadkach było nieracjonalne i niecelowe. Trudno znaleźć uzasadnienie dla częstotliwości wyjazdów służbowych burmistrza prywatnym samochodem do Radia Opole, które miało miejsce 27 razy w ciągu roku i kosztowały one podatnika 2.079,55 zł.
Trudno również znaleźć uzasadnienie dla korzystania przez burmistrza z prywatnego samochodu podczas podróży zagranicznych do Goslar, które miało miejsce 3 krotnie i stanowiło wydatek budżetowy w wysokości 3.203,63 zł.
36 z 62 podróży krajowych (58 podróży z tego 33 samochodem prywatnym) i zagranicznych (4 z czego 3 samochodem prywatnym) stanowiły podróże służbowe prywatnym samochodem burmistrza.
Powyższe jest zgodne z Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej, ale zastanawia zasadność wydatkowania środków publicznych na podróże samochodem prywatnym burmistrza. Delegacje podpisują burmistrzowi upoważnieni przez niego zastępcy burmistrza oraz sekretarz urzędu. Podróże samochodem prywatnym powodują większe koszty budżetowe, niż podróże samochodem służbowym urzędu, o czym burmistrz wielokrotnie mówił na sesjach Rady Miejskiej, jak również w mediach, a jednak w większości przypadków korzysta głównie z tego środka lokomocji.
W żadnym przypadku nie neguję konieczności wyjazdów służbowych burmistrza, gdyż w założeniu jest on gospodarzem miasta i podczas tych wyjazdów winien załatwiać wiele kluczowych dla nas kwestii, lecz nie mogę przejść obojętnie i zastanawia mnie dlaczego korzysta on podczas podróży ze swojego prywatnego samochodu, jak w przypadku swoich 27 krotnych podróży do Radia Opole oraz podróży służbowych na długich trasach krajowych, bądź zagranicznych.
Mając na uwadze ustalenia kontroli pozytywnie oceniłem wydatkowanie środków publicznych na podróże służbowe pracowników urzędu, natomiast negatywnie wydatkowanie środków publicznych na podróże służbowe burmistrza w 2013 r., proponując przyjęcie przez Komisję Rewizyjną Rady Miejskiej do protokołu wniosków:
1. Należy wyeliminować i ograniczać niezasadne i finansochłonne podróże służbowe w długie trasy - samochodami prywatnymi, gdy istnieją korzystne połączenia środkami komunikacji zbiorowej.
2. Należy wyeliminować nagminne używanie samochodów prywatnych do celów służbowych, mimo dysponowania samochodami służbowymi przez urząd.
3. Należy z dużą starannością analizować zasadność i celowość wyjazdów służbowych.
4. Należy minimalizować wysokość środków finansowych przeznaczonych na delegacje służbowe, ograniczając ich finansowanie wyłącznie do wyjazdów służbowych o charakterze obligatoryjnym.
5. Dysponenci środków publicznych, planując wydatkowanie i kontrolując wydatkowanie środków finansowych na delegacje służbowe powinni dokonywać bardzo szczegółowej analizy przy zatwierdzaniu poszczególnych poleceń wyjazdów służbowych w szczególności w zakresie ich zasadności i celowości.
Protokół z przeprowadzonej kontroli został podpisany przez zastępcę burmistrza, który nie wniósł do niego uwag.

radny Rady Miejskiej Brzegu
Jacek Niesłuchowski

Załącznik: